Bâng quơ về dự án X

Lâu rồi, có một nghệ sĩ người Úc, Sylvia Schwenk gửi mail đề nghị Himiko tổ chức một puplic art ở TP. HCM. Nhìn hình gửi kèm, Himiko lè lưỡi ngại và từ chối. Vì trong hình là những người nằm vắt qua một giao lộ ở Sydney ( xe cộ ngừng lại ), tạo thành hình chữ X.

Quen chuyện tổ chức triển lãm là phải xin phép đàng hoàng. Himiko không đủ tự tin để xin phép một dự án như thế ( Và biết là sẽ rất là khó, mà thời gian cô nghệ sĩ đưa ra chỉ có 1 tháng, không đủ ). Thế là từ chối.

Nhưng rồi cũng diễn ra. ALBB do 2 nghệ sĩ nước ngoài quản lý, chuyên tổ chức những cuộc triển lãm chui nổi tiếng chớp nhoáng chỉ trong một đêm ( Ai không có vé mời không vào được ), nhận tổ chức. Địa điểm chụp ảnh được giữ bí mật đến phút chót. Mọi người tình nguyện chỉ được thông báo trước thời gian, là 11h ngày 9/4. Và tập trung lúc 10h ở 1 địa điểm sẽ thông báo qua tin nhắn.

Hồi xưa, có một lần tôi nghe một cuộc trình diễn không xin phép ở nhà của nhà tạo mẫu Ngô Thái Uyên đã bị công an văn hóa lập biên bản. Một nghệ sĩ Việt Kiều tham gia giảng dạy ở trường ĐH vì tham dự cuộc trình diễn đó mà bị ngưng hợp tác. Nên, sau những phát biểu, có lẽ đã bị chú ý ít nhiều ( và cũng gặp 1 rắc rối nhỏ ), tôi bỗng dưng ngại, không dám tham gia vào buổi chụp ảnh này, vì sợ, lỡ có gì, tôi sẽ gặp nhiều khó khăn cho những cuộc triển lãm ở Himiko. Nhận được điện thoại, chạy ra, nhưng ngại ngùng bảo với Motoko, xin lỗi mày nghe, tao còn nhiều công việc phải làm ở Himiko, nên không muốn rắc rối.

Dự án này đã được thực hiện trên nhiều quốc gia, mà lần này lại diễn ra trong chớp nhoáng ( để các anh an ninh có chạy đến thì cũng xong rồi ), nên tập ở công viên. Xong, mọi người lên xe taxi đến nơi chụp ảnh. Tôi hỏi Sue ( nghệ sị thị giác người Úc, đồng sáng lập ALBB ), đi đâu. She lắc đầu bảo " bí mật!"

Tự dưng tôi cảm thấy tủi thân ghê gớm. Một cảm giác gì đó thật khó lý giải. Tôi không biết mình lo sợ như thế là đúng hay sai. Nhưng vì nỗi lo sợ của tôi, một người từng là bạn, cũng trở nên bí mật với tôi như thế. Tôi không tham gia, nhưng vẫn có thể giới thiệu cơ mà. Chẳng lẽ, she lo ngại, tôi sẽ báo cho an ninh ư?

Tôi đành đến hỏi Sylvia, cô nghệ sĩ vẫn vô tư không lo ngại nhiều đến rắc rối, vui vẻ trả lời địa điểm chụp ảnh là trước Nhà hát thành phố ( sau khi taxi chạy được 5m, còn ngừng lại vẫy tay rối rít rủ tôi lên xe ). Tôi ở lại chờ người bạn đi lấy xe. Trong lòng vẫn còn một cảm giác buồn bã về việc Sue ra vẻ bí mật, và một câu hỏi, tại sao, lại phải có nhiều nỗi lo thế này trong hoạt động nghệ thuật? Những cứng nhắc trong quan điểm đã khiến người chọn cách hoạt động như thế này đây sao? Một cảm giác lạc lõng với nghệ sĩ nước ngoài cứ nhún vai lắc đầu không hiểu nổi cơ chế kiểm duyệt của cơ quan văn hóa.

Nhận tin nhắn, mọi người tập trung tại công viên23/9. Đ số tình nguyện viên là nước ngoài. Chỉ vài người VN.

Tập luyện trước mọi quy ước, để khi đến điểm chụp ảnh, thao tác sẽ thật nhanh.

Chuẩn bị ở bên hông nhà hát.

Nhiếp ảnh gia chờ sẵn trên sân thượng KS Caravel

Mọi người chạy vào chỗ.

Vào chỗ.

Trước nhà hát thành phố hôm ấy rất đông người dự một buổi lễ phát chứng chỉ ngoại ngữ. Mọi người thốt lên, chụp hình quảng cáo kìa. Hì, đâu ai biết...

1, 2, 3 nằm.

Mọi thứ chỉ diễn ra trong chưa tới 10p.

Về, mà ngùi ngẫm. Bao giờ mình mới hết lo lắng? Bao giờ mới có thể láu cá được như 2 cô bạn nước ngoài đó. Hì, làm sao có thể kiểm soát hết được.

Hì, bao giờ mình mới liều, chơi 1 cú bất ngờ như FREE HUGS. Ngay trung tâm quận 1, nhưng chẳng sao. Thật ra, lúc đó bất cần, chẳng sợ gì cả. Tỉnh lại, lại nhiều nỗi sợ dây vào.

photographer: himiko.Nguyễn

Proposal for Exhibition - X

Sylvia Schwenk

X is a body of work being created by Sylvia Schwenk with the help of

people from cities around the world including Berlin (July 2006), Sydney (November 2006), and Ho Chi Minh City (April 2007).

X is a dynamic work consisting of situational and ephemeral works of art, which capture the moment when individuals become a proactive memorial to human history and world wide current affairs. It is a cross-cultural project that responds to different peoples and environments, resulting in new artworks being produced specifically in response to each city and the people that have taken part in X.

Schwenk’s art practice embodies a sense of questioning, reconciliation and personal discovery, and in X she seeks to explore the concepts of memory, emotion and identity in relation to war and how these notions in turn impact on society.

X will be made up of sculptures; photos; mixed media installations; and DVDs from each city that has participated in X. Over 150 people have taken part in X in Berlin and Sydney so far.